Türk Lirası, kuruluşundan bu yana birçok aşama ve kriz yaşamıştır ve dolar karşısındaki değeri zaman içinde büyük dalgalanmalar göstermiştir. Bu süreç birkaç ana döneme ayrılabilir:

1. Erken Dönem (1923 - 1980)

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında Türk Lirası nispeten istikrarlıydı. Ekonomi, tarım ve yerel sanayiye dayalıydı ve döviz kurları üzerindeki baskılar sınırlıydı.

Ancak zamanla, ekonomi daha fazla dışa açıldıkça ve ithalata bağımlılık arttıkça, lira üzerindeki baskılar da artmaya başladı. Bu durum, enflasyonun yükselmesine ve liranın dolar karşısında değer kaybetmesine neden oldu.

2. Yüksek Enflasyon Dönemi (1980 - 2001)

1980'ler ve 1990'lar boyunca Türkiye, yüksek enflasyon ve artan dış borç nedeniyle büyük ekonomik sorunlar yaşadı. Bu dönemde dolar karşısında Türk Lirası sürekli değer kaybetti.

1995 yılında, 1 ABD doları yaklaşık 45.000 Türk Lirası’na eşdeğerdi. Asya mali krizi ve 2001 Türkiye ekonomik krizi, liranın büyük ölçüde değer kaybetmesine yol açtı.

3. Para Reformu (2005)

2005 yılında hükûmet, 6 sıfır atarak "Yeni Türk Lirası" (YTL) adı altında yeni bir para birimi çıkardı. Bu reform, enflasyonun etkilerini hafifletmek ve para birimini istikrara kavuşturmak amacıyla yapıldı. 1 dolar yaklaşık 1,34 YTL’ye eşitti.

Bu adım, daha geniş kapsamlı ekonomik reformların bir parçasıydı ve ekonomiyi stabilize etmek için atılmış önemli bir adımdı.

4. Göreceli İstikrar Dönemi (2005 - 2013)

2005 ile 2013 yılları arasında Türk Lirası, daha dengeli ekonomik politikalar ve güçlü ekonomik büyüme sayesinde dolar karşısında görece istikrarlı kaldı.

Bu dönemde 1 dolar, 1,5 ile 2 TL arasında işlem gördü.

5. Hızlı Değer Kaybı (2013 - Günümüz)

2013 yılından itibaren Türkiye, enflasyon artışı, ekonomik politikaların belirsizliği ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığına yönelik müdahaleler gibi çeşitli zorluklarla karşı karşıya kaldı.

2018 yılında ABD ile yaşanan diplomatik kriz ve uygulanan yaptırımlar, Türk Lirası'nın bir anda %30'dan fazla değer kaybetmesine neden oldu.

2020 ve 2021 yıllarında ise enflasyonun yükselmesi ve döviz rezervlerinin azalmasıyla lira hızla değer kaybetmeye devam etti. Dolar, 2021 sonunda 10 TL’yi geçti.

6. Devam Eden Kriz (2023 - Günümüz)

2023 yılında hükûmetin ve Merkez Bankası'nın enflasyonu kontrol altına alma ve Türk Lirası'nı destekleme çabalarına rağmen, lira değer kaybetmeye devam etti. Dolar, 23-27 TL aralığına kadar yükseldi.

Krizlerin Nedenleri:

• Yüksek Enflasyon: Türkiye’de uzun süredir devam eden yüksek enflasyon, liranın değer kaybetmesinin başlıca sebeplerinden biridir.
• Dış Borç: Türkiye’nin dış borca bağımlılığı, özellikle dolar cinsinden borçlanma, lira üzerinde baskı oluşturmuştur.
• Merkez Bankası’nın Bağımsızlığı: Merkez Bankası’nın bağımsızlığına yönelik müdahaleler, piyasalarda güven kaybına neden olmuş ve liranın değer kaybını hızlandırmıştır.
• Siyasi Gerilimler: İç ve dış politikadaki belirsizlikler ve krizler de liranın değer kaybını tetikleyen faktörler arasındadır.

Türk Lirası'nın gelecekteki performansı, ekonomik reformlara ve piyasa güvenine bağlıdır.